Тұмау ( француз grippe) - тұмау вирусы тудыратын тыныс алу жолдарының жедел жұқпалы ауруы . Жедел респираторлық вирустық инфекциялар тобына кіреді ( ЖРВИ ). Мерзімді түрде эпидемия және пандемия түрінде таралады . Табиғатта тұмау вирустарының үш тегі бар - А, В және С. Бұл тектердің әрқайсысында антигендер жиынтығымен (нейраминидаза (N) және гемагглютинин (Н)) ерекшеленетін субтиптер (серотиптер) бар. Маусымдық эпидемиялардың дамуы әдетте халық арасында А типті вирустардың айналымымен байланысты, өйткені олар өте өзгермелі (мутацияға бейім). В және С түрлері неғұрлым тұрақты, сондықтан олармен бір рет кездескен адам тұрақты иммунитет алады, бұл қайтадан ауыру ықтималдығын азайтады. Тұмау ауа-тамшылы жолмен жұғады, жұқтыру көзі – ауру адам, ол жөтел кезінде радиусы 2 метрдей қауіпті инфекция аймағын жасайды. Науқас аурудың алғашқы белгілері пайда болғанға дейін де жұқпалы болатынын есте ұстаған жөн (аурудың мұндай жасырын кезеңі бір күнге созылуы мүмкін) және дене температурасы қалыпқа келгеннен кейін тағы бірнеше күн бойы сақталады. Сондықтан, жақын жерде анық ауру адамдар болмаса да, сіз әрқашан қырағы болуыңыз керек.

Қазақстанда маусымдық тұмау эпидемиясы әдетте қараша айында басталады. Бұл жыл сайын дерлік орын алады, өйткені аурудың қоздырғыштары үнемі өзгеріп отырады, ал халықтың оларға қарсы иммунитеті жоқ . Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мамандары тұмау вирустарының айналымын ондаған жылдар бойы бақылай отырып, олардың қайсысы биыл эпидемия тудыратынын жоғары ықтималдықпен болжай алады. Тұмауға қарсы иммунопрофилактика жүйесі осыған негізделген (жыл сайын вирустардың нақты серотиптері үшін жаңа вакцина жасалады).

Мысалы, 2015-2018 маусымы үшін ДДҰ деректері бойынша солтүстік жарты шар үшін келесі вирустар өзекті болады: A/California/7/2009 (H1N1)pdm09 ұқсас вирус ; A/Switzerland/9715293/2013 (H3N2) тәрізді вирус; B/Phuket/3073/2013 тәрізді вирус (Ямагата тегі).

Тұмау вирусы келесі белгілермен сипатталады: безгегі, қалтырау, арқадағы ауырсыну, аяқ-қолдар, бас және көздің ауыруы, катаральды белгілер - мұрыннан су ағуы, мұрын-жұтқыншақтағы «тұйықтық» сезімі, тамақ ауруы, жөтел (алғашында құрғақ) .

Тұмаудың өзі қауіпті емес, бірақ оның асқынуы науқастардың өміріне қауіп төндіреді: трахеит, бронхит , пневмония , отит , синусит (тиісінше құлақ пен синустың қабынуы), миокардит (жүрек бұлшықетінің зақымдануы), менингит ( pia mater қабынуы), миозит (қаңқа бұлшықеттерінің қабынуы), гломерулонефрит (бүйрек зақымдануы), органдардың жеткіліксіздігі (тыныс алу, жүрек, бүйрек ). Жіті респираторлық вирустық инфекциялардың ішінде тұмау – емдеу үшін арнайы вирусқа қарсы препараттар жасалған жалғыз ауру . Оларға мыналар жатады: Оселтамивир (Тамифлю), Римантадин (ДДҰ деректері бойынша ол «заманауи» тұмау вирустарына қарсы тиімділігі аз).

Тұмаудың алдын алу үшін екі бағытта әрекет ету керек:

1) Инфекцияның алдын алу – мүмкіндігінше эпидемия кезінде адам көп жиналатын жерлерден аулақ болыңыз, ауру адамдармен байланыста болмаңыз, қолыңызды жиі жуыңыз, бөлмелерді жақсы желдетіңіз, үнемі ылғалды тазалау жүргізіңіз, есік тұтқаларын, ойыншықтарды дезинфекциялаңыз және т.б.

2) Дененің тұмау вирустарына төзімділігін арттыру (жергілікті иммунитетті күшейту: бөлмедегі ауаны ылғалдандыру, шөптік иммуномодуляторларды, интерферон өндірісінің стимуляторларын, витаминдік кешендерді, гомеопатиялық препараттарды қолданыңыз, арнайы қорғаныс жасаңыз - тұмауға қарсы вакцина алу арқылы .

Барлық аталған алдын алу шараларының ішінде ең тиімдісі, әрине, тұмауға қарсы екпе және дұрыс мінез-құлық үлгісі. Егер адам тұмау эпидемиясы кезінде эпидемиологиялық тұрғыдан оңтайлы өмір салтын ұстанбаса: тіпті қоғамдық көлікте жүруден гөрі көбірек жаяу жүру, қолды жиі жуу және дезинфекциялау, желдету, ең заманауи дәрі-дәрмектер де аурудың дамуын болдырмауға көмектеспейді. тұратын және жұмыс істейтін бөлмелері, үйді таза ұстайтын және т.б.

Макушева А.Е., Бердиева Б.С.

вирусология зертханасының дәрігерлері

Астана қаласындағы ҰКП филиалы